ස්වාධීන කොමිසන් සභා වලට විස්ස නිසා පොල්ලක්
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ යෝජිත විසි වැනි සංශෝධනයේ ප්‍රතිපාදනයන් හි ප්‍රතිපලයක් වශයෙන්, විනිවිදභාවය හා වගවීම අඩාල වීම පිළිබඳවත් ඇතැම් ස්වාධීන කොමිෂන් සභා පත්ව ඇති තත්වය පිළිබඳවත් පාරදෘශ්‍ය භාවය වෙනුවෙන් පිහිටුවා ඇති ජාත්‍යන්තර ආයතනයක් දැඩි කනස්සල්ල පල කර තිබේ.
ඒ අතරින් වඩාත්ම සැලකිල්ලට භාජනය වන කරුණු වන්නේ තොරතුරු අයිතිය, දුෂණය විමර්ශන, රාජ්‍ය මුල්‍ය අධීක්ෂණය සහ නිදහස් හා සාධාරණ මැතිවරණයන් පැවැත්වීමේ හැකියාව බවයි ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනය (TISL)පවසන්නේ.
එම ආයතනය නිකුත් කර තිබෙන නිවේදනයක් මගින් මහජනතාවට සහ පාර්ලිමේන්තු නියෝජිතයන්ට අවධාරණය කර ඇත්තේ තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතියෙහි පාරිශුද්ධත්වය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුල එලෙසින්ම සුරැකී තිබුණ ද යෝජිත 20 වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙහි ප්‍රතිපාදනයන් හරහා තොරතුරු දැනගැනීමේ පනතේ රාමුව දැඩි ලෙස අඩපන කිරීමේ හැකියාව පවතින බවයි.
තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය
තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිවාසිකම් පිළිබද කොමිසම පත් කිරීම ව්‍යවස්ථාදායක සභාව විසින් සිදු කළ යුතු බවට තොරතුරු දැනගැනීමේ පනත මගින්ම නියම කර ඇති අතර, සංශෝධනය මඟින් ව්‍යවස්ථාදායක සභාව අහෝසි කරන ලදුව එම පනතේ (RTI) හි ක්‍රියාකාරිත්වය මෙලෙස අවධානමකට ලක් කරමින් ලබා දී ඇති සීමිත බලතල සහ විෂය පථය හමුවේ යෝජිත පාර්ලිමේන්තු සභාවට නිර්දේශයන් නිකුත් කිරීමට නොහැකිවනු ඇති බවයි ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනයේ විධායක අධ්‍යක්‍ෂ අසෝක ඔබේසේකර පවසන්නේ.
RTI හි ක්‍රියාකාරීත්වය 2017 වසරේ පෙබරවාරි මස ආරම්භ වූ දා සිටම රට පුරා ප්‍රජාව සහ පුද්ගලයන් කෙරෙහි තොරතුරු ලබා දීම මඟින් ඇති කරනු ලැබූ සාධනීය බලපෑමේ පළමු සාක්ෂිකරුවන් වන්නේ TISL ආයතනය වන අතර , තොරතුරු දැනගැනීමේ පුරවැසියාගේ මුලික අයිතිය තවදුරටත් පවත්වාගෙන යාම ධෛර්යයට කාරණයක් වන නමුත්, RTI කොමිසමේ ක්‍රියාකාරීත්වය වක්‍රාකාරයෙන් හෝ අඩපන කිරීම තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය දැඩි ලෙස දුර්වල කරනු ඇති බවට අසෝක ඔබේසේකර අනතුරු අගවා සිටී.
දූෂණ විමර්ශන
යෝජිත 20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය හරහා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 156 අ ව්‍යවස්ථාව අවලංගු කිරීම පිළිබඳව ද TISL ආයතනයේ සැලකිල්ලට භාජනය වී තිබේ.
“අල්ලස් හෝ දුෂණ චෝදනා විමර්ශන කොමිෂන් සභාවේ ව්‍යවස්ථාපිත පිළිගැනීම දුර්වල කිරීමට අමතරව 19 වන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් පවරා දෙනු ලැබූ, සිය අභිමතය අනුව විමර්ශනයන් ආරම්භ කිරීමට අල්ලස් කොමිසම සතු බලයද මෙම 156 අ ව්‍යවස්ථාව අහෝසි කිරීම මඟින් අවලංගු වනු ඇත.”
ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනයේ විධායක අධ්‍යක්‍ෂ පෙන්වා දෙන්නේ නීති බලාත්මක කරන අධිකාරීන් කිසියම් ක්‍රියාමාර්ගයක් ගැනීමට සෑම විටම පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් කරන තුරු බලා සිටින බව දීර්ඝකාලයක් මුළුල්ලේ මහජනතාව නඟන මැසිවිල්ලක් බවයි.
පැමිණිල්ලක් ලැබීමකින් තොරව ප්‍රගාමිව විමර්ශනයක් සිදු කිරීමේ බලය අල්ලස් කොමිසමෙන් ගලවා ඉවත් කිරීම මඟින් , දුෂණයට එරෙහිව කටයුතු කිරීමට රජයේ ඇති බැඳීම පිළිබඳව ඍණාත්මක පණිවුඩයක් ජනතාව වෙත යැවෙනු ඇති බවයි අසෝක ඔබේසේකර පවසන්නේ.
රාජ්‍ය මුල්‍ය අධීක්ෂණය
යෝජිත 20 වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මඟින්, රජයේ වියදම් සම්බන්ධයෙන් ප්‍රධාන නිරීක්‍ෂකයන් ලෙස කටයුතු කරනු ලබන විගණන සේවා කොමිෂන් සභාව සහ ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිෂන් සභාවද, ඉවත් කරනු ලබන බව TISL ආයතනය සිය නිවේදනය මගින් පෙන්වා දී තිබේ.
“යෝජිත 20 වන ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මඟින්, විගණන සේවා කොමිෂන් සභාව සම්බන්ධ කිසියම් හෝ කරුණක් ඉවත් කිරීම හරහා ජාතික විගණන පනත යල් පැන ගිය එකක් බවට පත් කරනු ඇත. රජයට කිසියම් පාඩුවක් සිදුකිරීමට කටයුතු කරනු ලබන රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගෙන් පාඩු අය කර ගැනීමට ඇති හැකියාව වැනි සැලකිය යුතු බල තල, ජාතික විගණන පනත මඟින් විගණන සේවා කොමිෂන් සභාවට පවරා ඇත.විගණන සේවා කොමිෂන් සභාව ඉවත් කිරීම මඟින් මෙම අත්‍යවශ්‍ය බලතල ද අවලංගු වනු ඇත.”
තවදුරටත්, ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිෂන් සභාවට අදාල විධි විධානයන්, පුර්ණ වශයෙන් ක්‍රියාත්මක නොවුන ද, විනිවිදභාවී සහ වගවන ප්‍රසම්පාදන ව්‍යුහයක් සහතික කිරීම උදෙසා එම ආයතනය පැවතීම ඉතා වැදගත් බව ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනයේ අදහසයි.
එහි විධායක අධ්‍යක්‍ෂ අසෝක ඔබේසේකර වැඩි දුරටත් පෙන්වා දෙන්නේ රාජ්‍ය ප්‍රසම්පාදනය ඉතා ඉහළ දුෂණ අවධානමක් ඇති ක්ෂේත්‍රයක් ලෙසයි.
දුෂණය මැඩලීම සහ කාර්යක්‍ෂමතාව ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා ජනාධිපතිවරයාගේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ ඇති බැඳීම ඉතා ඉහළින් පිළිගන්න අතරම, එම කැපවීම සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා ස්වාධීන ප්‍රසම්පාදන කොමිෂන් සභා ආයතනයක ඇති වැදගත්කම අවබෝධකරගන්නා මෙන් ඔහු රජයෙන් ඉල්ලා සිටී.
නිදහස් හා සාධාරණ මැතිවරණ
ශ්‍රී ලංකා මැතිවරණ කොමිසමට බලපානු ලබන්නා වූ, යෝජිත 20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ අඩංගු ප්‍රතිපාදනයන්, මැතිවරණ සමයේ පොදු දේපල අවභාවිත කිරීම වැලක්වීමට හෝ ඒවාට එරෙහිව පියවර ගැනීමට කොමිසමට ඇති හැකියාව අවම කරන බව TISL ආයතනය සිය නිවේදනය මගින් වැඩි දුරටත් පෙන්වා දී තිබේ.
විසි වැනි සංශෝධනය හරහා “රාජ්‍ය සේවය සම්බන්ධ ඕනෑම කරුණක්” කෙරෙහි විධාන නිකුත් කිරීමට කොමිසමට ඇති බලය වලක්වාලීම තුලින් ශ්‍රී ලංකා මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව විසින් නිකුත් කරනු ලැබූ මාර්ගෝපදේශයන්හි විෂය පථය සීමා කරනු ලබන අතර මෙම සීමාසහිත වගවීම අනාගත මැතිවරණයන් හි සුපිළිපන්නභාවය අඩපන කිරීමට හේතු වන බව අසෝක ඔබේසේකරගේ අදහසයි.
ඔහු තව දුරටත් පෙන්වා දෙන්නේ දැනට ව්‍යවස්ථාවේ ඇතුලත් කර ඇති අධීක්ෂණය කිරීමේ හා වගවීමේ යාන්ත්‍රණයන් එහි වත්මන් ස්වරූපය තුළ යෝජිත 20 වැනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින් තීවුර ලෙස දුර්වල කර ඇති බවයි.
“ව්‍යවස්ථාදායක සභාව අහෝසි කරමින් දුර්වල පාර්ලිමේන්තු සභාවක් හඳුන්වාදීම මඟින්, ව්‍යවස්ථාදායකය සහ අධිකරණය සතු බලය අඩපන කර විධායකය තුළ සංකේන්ද්‍රණය කරයි. ”
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණය සඳහා මැතිවරණය හරහා ලබා දුන් මහජන අභිමතය පිළිගන්නා අතරම, දුෂණයට හිතකර පසුබිමක් නිර්මාණය වීමට එරෙහි මෙම රතු එලි සැලකිල්ලට ගන්නා ලෙස ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනය (TISL) රජයෙන් ඉල්ලා සිටී.